شورای جهانی آرشیو (ایکا) (به انگلیسی: International Council on Archives) سازمانی بین‌المللی و غیردولتی است که علایق و فعالیت‌های آرشیویست‌ها را چه در آرشیوهای دولتی و چه در آرشیوهای خصوصی، تبیین می‌کند.
یونیسکو در سال ۱۹۴۸، طی نشستی شورای مزبور را با هدف حفظ و حراست از میراث مکتوب بشر بوجود آورد ولی از تاریخ برگزاری اولین کنگره‌ی بین‌المللی آرشیو در سال ۱۹۵۰ در پاریس، رسمیت یافت. به همین دلیل شورا که از این پس به اختصار «ایکا» خوانده می‌شود ارتباط و وابستگی درجه سک با سازمان یونیسکو دارد. علاوه بر آن ایکا با سایر سازمان‌های آرشیوی بین دولتی یا سازمان‌های بین‌المللی غیردولتی، از قبیل فدراسیون بین‌المللی مجامع و موسسه‌های کتابخانه، فدراسیون بین‌المللی اطلاعات و مدارک و فدراسیون بین‌المللی آرشیو فیلم در زمینه‌ی برنامه‌ها و پروژه‌‌های مشترک، همکاری نزدیک دارد. مرکز ایکا از بدو تاسیس تاکن.ن در شهر پاریس بوده است.
اهداف شورای جهانی آرشیو
- تهیه استانداردها، مقررات، روش‌ها و سایر ابزارهای گردآوری، پردازش و اراده سیستم‌های اطلاعاتی.
- کمک به کشورهای در حال توسعه برای ایجاد پایگاه‌های اطلاعاتی و تبادل این اطلاعات در سراسر دنیا.
- تنظیم سیاست‌ها و برنامه‌های توسعه در زمینه آرشیو و پراکنش اطلاعات.
- گسترش آموزش کارکنان و مراجعه‌کنندگان به آرشیوها و ارتقای استعدادهای بالقوه در سطوح ملی و منطقه‌ای در زمینه علم آرشیو و اطلاع‌رسانی.
- مطالعه و پژوهش در تئوری و فعالیت‌های آرشیوی و کاربرد آن در مدیریت اسناد و مدیریت آرشیو.
در تعقیب این اهداف، وظیفه اصلی شورای جهانی آرشیو (ICA) تنظیم و هماهنگ کردن فعالیت همه مجامع حرفه‌ای آرشیو در سراسر دنیاست. بدین منظور شعب منطقه‌ای آرشیو وابسته با ایکا، در مناطق جغرافیایی مختلف جهان و همچنین کمیته‌های حرفه‌ای متعدد ایجاد شده است.
کنگره بین‌المللی آرشیو هر چهارسال یکبار به منظور بحث و تبادل نظر درباره مسائل و موضوعات مربوط به حرفه آرشیو، تشکیل می‌شود.
هرساله در فاصله برگزاری دو کنگره، روسای آرشیوهای دولتی کشورهای عضو و از کشورهای فدرال نماینده‌ای از آرشیوهای ایالتی و نماینده‌ای از طرف موسسات آرشیوی ملی و نیز نماینده‌ای از طرف مجامع حرفه‌ای آرشیو، گرد هم می‌آیند. این اجلاس، کنفرانس بین‌المللی میزگرد مسائل آرشیوی یا به اختصار «سیترا» خوانده می‌شود.
از زمان تاسیس شورای جهانی آرشیو کنگره، سمپوزیوم و سمینارهای متعدی برای مسائلی از قبیل تکنیک‌های حفظ و نگهداری اسناد، مدیریت اسناد، مدیریت آرشیو، آموزش حرفه‌ای، کاربرد کامپیوتر در آرشیو، تاریخ و منابع شفاهی، قوانین و مقررات آرشیوی و… برگزار شده است.
نتایج تمام این کنگره‌ها، کنفرانس‌ها، سمپوزیوم‌ها در نشریه‌های “ایکا” یعنی آرکیوم و ژانوس منتشر می‌شود.
عضویت در ایکا
عضویت در ایکا به پنج دسته تقسیم می‌شود:
- دسته A: آرشیوهای دولتی (ملی) و سازمان‌های مرکزی آرشیو
- دسته B: مجامع حرفه‌ای آرشیوی، شامل مجامع متشکل از اشخاص حقیقی یا حقوقی علاقه‌مند به حفظ و اداره اسناد آرشیوی.
- دسته C: موسسه‌های آرشیوی که در حفظ و اداره اسناد و آرشیو یا آموزش آرشیویست‌ها فعالیت دارند. مانند شرکت دانش هم‌آرا به عنوان تولید‌کننده نرم‌افزار بایگانی اسناد و مدیریت اسناد هوشمند
- دسته D: اعضای منفرد. مانند کارمندان شاغل یا بازنشته هر موسسه آرشیوی یا آموزشی آرشیو
- دسته E: اعضای افتخاری. آرشیویست‌هایی که خدمات برجسته‌ای برای پیشرفت این حرفه انجام داده‌اند توسط مجمع عمومی به عنوان عضو افتخاری شناخته می‌شوند. ایشان حق عضویت نمی‌پردازند و سالانه بیش از دو عضو افتخاری توسط مجمع انتخاب نمی‌شوند.
سازمان اسناد ملی ایران نیز در سال ۱۳۶۳ به عضویت شورای جهانی آرشیو و در سال ۱۳۶۵ به عضویت “سواربیکا” درآمد و از آن پس همه ساله حق عضویت مقرر را پرداخته است.
فهرست مجامع و سازمان‌های علمی و فرهنگی که شورای جهانی آرشیو با آن‌ها مشاوره و همکاری دارد
- شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل (ECOSOC)
- سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل (یونیسکو – UNESCO)
- فدراسیون بین‌المللی مجامع و موسسات کتابخانه (IFLA)
- سازمان بین‌المللی استانداردسازی (ISO)
فهرست مجامع و ساطمان‌هایی که ایکا با آن]ا همکاری نزدیک دارد
- مرکز بین‌المللی اطلاعات در مورد منابع تاریخ (CIBAL)
- کنفدراسیون بین‌المللی شجره‌شناسی (CIGH)
- فدراسیون بین‌المللی آرشیو فیلم (FIAF)
- فدراسیون بین‌المللی اطلاعات و مدارک (FID)
- مجمع بین‌المللی آرشیو صدا (IASA)
- کنفدراسیون بین‌المللی موزه‌های معماری (ICAM)
- کمیته بین‌المللی موزه‌های ادبی (ICLM)
- فدراسون بین‌المللی آرشیو تلویزیون (IFTA / FLAT)
- شورای جهانی اتحادیه‌های علمی (ICSU)
- موسسه بین‌المللی علم آرشیو (ILAS)
- سازمان هواشناسی بین‌المللی (WMO / OMM)
فهرست کمیته‌های شورای جهانی آرشیو
- کمیته اسناد معماری و مهندسی
- کمیته اسناد علمی
- کمیته اسناد دیداری و شنیداری
- کمیته ساختمان و تجهیزات آرشیو
- کمیته جلوگیری از حوادث نامطلوب
- کمیته اسناد الکترونیک
- کمیته خودکارگردانی آرشیوی
- کمیته اسناد ادبی و هنری
- کمیته اسناد حقوقی
- کمیته تاریخ شفاهی
- کمیته حفظ و نگهداری اسناد آرشیوی
- کمیته اسناد جاری – سیستم مدیریت اسناد و مدارک و ارزیابی آرشیوی
- کمیته مهرشناسی
- کمیته تکنولوژی تصویری
علاوه بر کمیته‌های بالا، در حال حاضر گروهی در پروژه واژه‌شناسی آرشیوی و کمیسیونی ویژه نیز برای تهیه استانداردهای توصیفی ارشیو، فعالیت دارند.
